VERPLICHTE WERKEN ONHK 28 maart 2020

VIJFDE DIVISIE: Dreamcatcher – Otto M. Schwarz

Uitgever: Mitropa Music

Distributie: Hal Leonard Europe (http://www.bandmusicshop.com)

Opmerkingen: De partituur schrijft – zoals bij nagenoeg alle werken van Schwarz – synthesizer ad.lib. voor. Voor deze uitvoering is dit NIET nodig, dus dit zullen we ook erbij vermelden.

Over de compositie:
Lang geleden woonden er in Noord-Amerika een moeder met haar dochtertje, die bij een Ojibweindianenstam hoorden. Het meisje werd gekweld door nachtmerries. De moeder zocht hulp bij Asibikaashi, die mensen kon beschermen door een magisch web te weven. Deze ‘dromenvanger’, versierd met heilige veren, liet alleen mooie dromen door, terwijl nachtmerries in de ochtend zouden verbranden door zonnestralen. Dit programmatische werk volgt het verhaal nauwgezet. Deze compositie bevat bekende droombeelden: de droom van het vliegen; de transcendentale ontmoeting met een overleden persoon; en de droom van een vlucht op benen die maar niet willen rennen. Alles komt goed, aangezien de zonnestralen het kwaad verbranden en we ons niets meer herinneren.

VIERDE DIVISIE: World of Insects – Tjeerd Nijhof

Uitgever: Tower Editions (www.towereditions.com)

Over de compositie:

In World of Insects maken we een reis door het fictieve schilderij De Wollewei uit het boek Erik of het klein insectenboek van Godfried Bomans. In dit boek ontdekt hoofdpersoon Erik de natuur en haar merkwaardige bewoners. Het stuk is een sferische verklanking van een aantal momenten uit het boek.

De opening neemt ons mee in de wonderlijke wereld van De Wollewei, die een en al vrede uit lijkt te stralen. We maken als eerst kennis met de wespen. Die zijn vriendelijk, ijdel en haast adellijk van aard. Dan vliegt er een vlinder voorbij, wat is ze mooi. Romantiek komt op. Eerst klein, daarna groots en meeslepend. Als laatst maken we kennis met de doodgravertjes. Merkwaardige types die er wat cynische trekjes op na houden. Ze genieten van hun feestmaal: een dood insect. Het wordt almaar gezelliger tot we met een knal uit de wonderlijke wereld vallen. De gordijnen sluiten zich.

DERDE DIVISIE: The village that fell from heaven – Jan Bosveld

Uitgever: Star Music Publishing (www.starmusicpublishing.com)

Over de compositie:
Deze compositie is gebaseerd op het Friese dorpje Schraard. Volgens overlevering is dit karakteristieke dorpje niet gesticht maar op een goed moment uit de hemel komen vallen. De compositie opent dan ook met een blik op de nachtelijke sterrenhemel waaruit al snel Schraard neerdaalt op aarde. Na deze enorme klap neemt het dorp vorm aan met in het middelpunt het belangrijkste gebouw; de kerk. Het snelle deel dat hierop volgt geeft de roerige geschiedenis van Schraard weer. De strijd om het bestaan, het gevecht tegen het oprukkende water, de oorlogen die het heeft meegemaakt en de animositeiten met de omliggende dorpen. Het langzame deel beschrijft het wonder van Schraard. Omstreeks 1414 vonden de pastoor en zijn vicaris op het altaar in de kerk een bloedende hostie. De toenmalige Paus Johannes XIII erkende het mirakel onmiddellijk en besloot dat “zij die een offer zouden brengen aan het wonder een stukje van de eeuwige zaligheid verdienden”. Deze verklaring leidde helaas niet tot een stormloop van pelgrimages. In dit langzame deel verschijnt op een gegeven moment het “schraard-accoord”, een cluster opgebouwd uit de tonen A-B-C-D-Es. Het snelle slotdeel schetst de levendigheid en de bedrijvigheid van de bevolking die zich met name manifesteren in een rijk verenigingsleven. Ook de typische Schraardse, gekscherende humor komt erin voor. Psalm 150, dat door de hele compositie heen een belangrijke rol speelt, komt op het hoogtepunt van dit deel in al zijn glorie naar voren. Er is nog een korte blik op de sterrenhemel waarna het stuk met veel vaart naar het slot raast.

TWEEDE DIVISIE: Three City Sketches – Philip Sparke

Aspects of Alkmaar

Uitgever: Anglo Music Press

Distributie: Hal Leonard Europe (www.bandmusicshop.com)

Over de compositie:
De drie delen van het werk verklanken verschillende aspecten van de stad Alkmaar.

1) New Horizons – The coming of the Railways

Alkmaar is al voor de 10e eeuw ontstaan. De plaats kreeg in 1254 stadsrechten, maar pas in de jaren 1860, toen er spoorlijnen werden aangelegd tussen Alkmaar, Den Helder en Haarlem, begon de stad te groeien tot de omvang die vandaag de dag heeft. Het openingsdeel beschrijft een aangename reis in een stoomtrein.

2) Tower Music – Grote Sint-Laurenskerk

De in Alkmaar geboren componist Willem de Fesch, die leefde van 1687 tot 1761, is een tijd lang organist geweest in de Grote Sint-Laurenskerk van Alkmaar. Deze kerk vierde vorig jaar haar 500 jarig bestaan. In dit deel gebruikte Sparke muzikale elementen uit Concerto in Bes, opus 3 nummer 2, welke de Fesch in ca. 1719 componeerde voor 2 hobo’s, fagot, stijkers en basso continuo.

3) 8th October 1573 – Victory begins at Alkmaar

In 1573 werd de stad belegerd door Spaanse troepen onder leiding van Don Fadrique (ook wel Don Frederik genoemd). De prins van Oranje besloot de dijken rond Alkmaar door te laten steken en het gebied onder te laten lopen. Toen het water begon te stijgen hieven de Spanjaarden het beleg op en vluchtten ze. Dit betekende een keerpunt in de Tachtigjarige Oorlog; in deze gebeurtenis ligt dan ook de oorsprong van de uitdrukking ‘Bij Alkmaar begint de victorie’. Nog altijd wordt elk jaar op 8 oktober (de dag waarop het beleg eindigde) Alkmaars Ontzet gevierd. Het laatste deel van dit drieluik weerspiegelt de dramatische ontwikkelingen uit hiervoor geschetst historisch moment.

EERSTE DIVISIE: Battle of Hearts – Bert Appermont

Uitgever: Beriato Music

Distributie: Hal Leonard Europe (www.bandmusicshop.com)

Opmerkingen: In dit werk, zoals tegenwoordig in heel veel composities in de 1^e divisie, staat een harp optioneel in de instrumentatie opgenomen. De commissie beveelt gebruik van harp echter ten zeerste aan omdat deze een wezenlijke bijdrage levert aan de beleving en klankkleur van dit symfonisch gedicht.

De harppartij is echter wel uitgewerkt in diverse andere partijen.

Uitvoering zonder harp is dus mogelijk.

Over de compositie:
De bron van inspiratie voor deze compositie was het toneelstuk Das Käthchen von Heilbronn, dat in 1810 door Heinrich von Kleist werd geschreven. De muziek weerspiegelt de dramatiek, spanning en emoties van de verschillende personages in vier delen: ‘The Blacksmith’s Daughter’, ‘Kunigunde’, ‘The Fire’ en ‘The Emperor’s Daughter’. De titel Battle of Hearts verwijst naar de twee vrouwen uit het verhaal (Käthchen en Kunigunde), die allebei strijden om het hart van graaf Von Strahl te veroveren.

Korte motivatie: De doorgecomponeerd vierdelige werk – in de vorm van een symfonisch gedicht – biedt alle orkesten in de 1^e divisie ook de mogelijkheid deel te nemen. Appermont heeft een fraaie vorm gevonden om alle kleuren van het harmonieorkest te gebruiken zonder daarbij buiten de ‘standaardbezetting’ van het harmonieorkest te hebben geschreven. De cello (ook steeds meer voorkomend in partituren buiten Spanje en landen waar dit standaard) is hier optioneel geschreven, maar uiteraard niet nodig om de partituur optimaal uit te kunnen voeren.

De commissie heeft lang gesproken over de harp. Hoewel als optioneel instrument in de score genoteerd is iedereen van mening dat uitvoering zonder harp (en deze partij dan laten invullen door de in de partituur opgenomen cue-partijen van o.a. vibrafoon) afbreuk doet aan de totale compositie. Het gebeurt in de praktijk echter al zo regelmatig dat orkesten zelf werken kiezen met harp of piano dat we dan ook hebben gemeend hier uiteindelijk niet onze keuze door te moeten laten beïnvloeden. Uiteindelijk moet een orkest natuurlijk zelf beslissen of het met of zonder harp wil optreden. De componist heeft zelf in ieder geval aangegeven dat beide uitvoeringsmogelijkheden voor hem acceptabel zijn, gezien zijn gekozen instrumentatie.

Het idioom en de muzikale ingrediënten zijn volgends de commissie zeer geschikt voor alle betrokken partijen; een realiseerbare partituur voor alle orkesten uit de 1^e divisie, een muzikaal idioom waar zowel muzikant als toehoorder door gegrepen zal worden en voor de jury ook hier aanknopingspunten genoeg heeft om een rankschikking te kunnen bepalen. Kortom: een compositie met alles erop en eraan.